Członkowie Zarządu Muzeum
Zarząd muzeum był organem powołanym w 1871 roku przez Zarząd Miasta w celu sprawowania kontroli i podejmowania najważniejszych decyzji związanych z działalnością muzeum. Podczas zebrań zarządu, które odbywały się dwa razy w roku (w styczniu i lipcu), omawiano budżet instytucji, opiniowano zakupy, przedsięwzięcia wystawowe i kandydatury na kustoszy muzeum. Członkami zarządu (kuratorami) byli bogaci, wpływowi gdańszczanie.
John Stoddart (1811 Edynburg – 1892 Gdańsk)
Pochodzący ze szkockiej rodziny kupiec, radny, a także artysta amator, przybył do Gdańska w 1832 roku i spędził tu resztę swojego życia. Początkowo był wspólnikiem, a następnie właścicielem firmy handlowej eksportującej zboże Gibsone & Co. Na przełomie lat 60. i 70. XIX wieku firma prowadziła kantor przy ulicy Piwnej (Jopengasse) 13. Stoddart aktywnie uczestniczył w życiu miasta, zasiadał w Radzie Miejskiej, wchodził w skład zarządu Korporacji Kupców. Był związany ze środowiskiem artystycznym miasta, organizował spotkania, w których uczestniczyli ludzie związani ze światem nauki oraz sztuki. Jedno z takich spotkań zostało przedstawione na obrazie Otto Brausewettera Wieczorne spotkanie malarzy u Stoddarta (1862) znajdującym się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku. W zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku znajduje się też zbiór ponad dwustu rysunków autorstwa Stoddarta.
Carl Gustaw Panzer (1820 Gdańsk – 1879 Sopot)
Właściciel dużej firmy zajmującej się hurtowym handlem zbożem i drewnem. Firma mieściła się początkowo na Długim Targu (Langer Markt) 10, później została przeniesiona na ulicę Ogarną (Hundegasse) 93. Był członkiem Korporacji Kupców i konsulem angielskim w Gdańsku. Przyjaciel i sponsor gdańskich artystów, nabywał ich obrazy oraz organizował ekspozycje prac w swoim kantorze handlowym. Od 1846 roku był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, przez wiele lat pełnił funkcję jego prezesa. Przyjaźnił się z gdańskimi artystami – Johannem C. Schultzem, Wilhelmem A. Stryowskim, Ottonem Brausewetterem, Carlem Scherresem. Został sportretowany na obrazie Wieczór u Stoddarta Otto Brausewettera z 1862 roku. W 1874 roku zarząd zdecydował o zakupie 18 obrazów z jego kolekcji do zbiorów Muzeum Miejskiego.
Carl Rudolf Kämmerer(1824 Gdańsk – 1903 Gdańsk)
Był właścicielem sklepu z towarami żelaznymi przy ulicy Stągiewnej (Milchkannengasse) 22. Od 1859 roku należał do Korporacji Kupców, był członkiem Rady Miejskiej. Od 1868 roku sprawował funkcję wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. Posiadał kolekcję malarstwa, którą zaprezentował w 1855 roku. W 1875 roku założył gdańskie towarzystwo muzyczne Instrumental Musikverein, z którego zespołem, wykonującym utwory muzyki klasycznej, występował w Gdańsku jako dyrygent.
Oskar Bischoff (1841 Grudziądz – 1922 Berlin)
W latach 1873-1898 był współwłaścicielem nabytego i odbudowanego po pożarze (8 VIII 1873) browaru Bierbrauerei, Spirituosen und Essigfabrik G.F.A. Steiff przy ulicy Kowalskiej (Schmiedegasse) 31. Po likwidacji browaru prowadził od roku 1899 wytwórnię likierów G.F.A. Steiff z kantorem przy ulicy Na Piaskach (Am Sande) 2. W latach 1881–1885 był członkiem Rady Miejskiej, a w latach 1885-1912 członkiem Zarządu Miasta. Od 1878 roku zasiadał w jego zarządzie. Po śmierci Johannesa Heisego w 1899 roku, został komisarycznym kuratorem Provinzial-Gewerbe-Museum, znajdującego się w zachodnim skrzydle pofranciszkańskiego klasztoru. Po przejściu na emeryturę w 1912 roku przeprowadził się do Berlina.
Dyrektorzy
Hans Secker (1888 Eberfeld – 1960 Pfronten)
Studiował historię sztuki, egiptologię i archeologię na uniwersytetach w Halle, Berlinie i w Strasburgu, gdzie obronił doktorat u Georga Dehio. W 1910 roku został zatrudniony na stanowisku asystenta w Hohenlohe-Museum. Rok później rozpoczął pracę w Kaiser-Friedrich-Museum w Magdeburgu, a w 1912 roku otrzymał propozycje objęcia kierowniczego stanowiska w Muzeum Miejskim w Gdańsku. W 1916 roku, w wieku 28 lat został jego dyrektorem. Najważniejszym zadaniem Seckera była reorganizacja zbiorów dotychczas nadzorowanych przez przedstawicieli Rady Miasta (Zarząd Muzeum) i modernizacja sal wystawienniczych. Za czasów Hansa Seckera doszło do połączenia obu instytucji Muzeum Miejskiego i Muzeum Rzemiosła Artystycznego Prowincji Prusy Zachodnie. Już w 1913 roku Secker zaprezentował nową galerię malarstwa odpowiadającą europejskim standardom. W kolejnych latach otwarto ekspozycje rzemiosła artystycznego. W 1916 roku liczba odwiedzających wzrosła trzykrotnie. Przemyślana polityka zakupowa dyrektora, darowizny i fundacje mieszkańców Gdańska pozwoliły na znaczne powiększenie zbiorów zwłaszcza w zakresie sztuki gdańskiej i nowoczesnej sztuki niemieckiej (głównie Berlinskiej i Monachijskiej Secesji). Aby zdobyć fundusze na nowe zakupy, Secker sprzedawał obrazy, które według jego oceny pozbawione były wartości muzealnej, m,in, w latach 1916 – 1918 sprzedanych zostało na aukcji w berlińskim domu aukcyjnym Rudolfa Lepkego ok. 250 dzieł. Hans Secker zainicjował powstanie periodyku Neuerwerbungen des Stadtmuseums Danzig, a w 1918 roku, w ramach działalności popularyzatorskiej, założył w Gdańsku Towarzystwo Badań Sztuki (Kunstforschende Gesellschaft zu Danzig). W 1922 roku przeniósł się do Kolonii gdzie otrzymał propozycję objęcia funkcji dyrektora w Wallraf-Richartz Museum.
Walter Mannowsky(1881 – 1958)
Historyk sztuki, prawnik. Po ukończeniu wrocławskego gimnazjum Św. Elżbiety, studiował prawo i historię sztuki na uniwersytetach we Wrocławiu i Monachium. W latach 1906 – 1909 pracował jako aplikant w Wyższym Sądzie Okręgowym we Wrocławiu. W 1910 roku, na Unwersytecie w Halle, obronił doktorat pisany pod kierunkiem Adolpha Goldschmidta. W latach 1910 - 1914 zatrudniony był w Pruskim Instytucie Historycznym w Rzymie na stanowisku asystenta naukowego. Po odbyciu służby wojskowej podczas I wojny światowej w latach 1918 – 1922 pracował jako asystent w Kaiser-Friedrich-Museum w Berlinie. W 1922 roku został dyrektorem Muzeum Miejskiego w Gdańsku. Podczas pobytu w Gdańsku prowadził prace badawcze nad zespołem średniowiecznych tkanin liturgicznych z Bazyliki Mariackiej, których efektem była czterotomowa publikacja Der Danziger Paramentenschatz: Kirchliche Gewänder und Stickereien aus der Marienkirche (1931–1938). Od maja 1933 roku był członkiem NSDAP. W 1938 roku został dyrektorem Museum Kunsthandwerk we Frankfurcie nad Menem. Był zaangażowany w „wywłaszczenie” mienia żydowskiego, które trafiało do frankfurckiego muzeum. W 1948 roku przeszedł na emeryturę.
Willi Drost (1892 Gdańsk – 1964 Bonn)
Historyk sztuki, wykładowca akademicki. Studiował filologię romańską i germańską w Magdeburgu, a także historię sztuki w Lipsku, którą ukończył tytułem doktora w 1919 roku. Od 1922 r. był asystentem w Instytucie Historii Sztuki na uniwersytetach w Lipsku i Kolonii. Habilitację obronił w Królewcu w 1926 roku. W latach 1927 - 1928 przebywał na stypendium Bibliotece Hertziana w Rzymie. W 1930 r. objął stanowisko kustosza w Muzeum Miejskim w Gdańsku. Tutaj kontynuował także swoją karierę naukową, wykładając w Wyższej Szkole Technicznej (Technischer Hochschule). W ciągu 9 lat uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W 1934 r. został mianowany konserwatorem zabytków Wolnego Miasta Gdańska. Od 1937 roku był członkiem NSDAP. W 1938 roku otrzymał stanowisko dyrektora gdańskiego Muzeum Miejskiego, rok później został kuratorem zbiorów muzealnych w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, co upoważniało go do zabezpieczania niemieckich dóbr kultury w ramach nazistowskiej polityki kulturalnej. W latach czterdziestych wzbogacił kolekcję muzeum o liczne dzieła sztuki dawnej i współczesnej, obecnie w wielu przypadkach identyfikowane jako zrabowane mienie pożydowskie. Na początku 1945 r. wraz z Erichem Volmarem, brał udział w zabezpieczaniu I ewakuacji gdańskich zabytków. Po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej Drost współpracował z wyspecjalizowanymi jednostkami dowodzonymi przez pułkownika Smiersz Leontija I. Denisowa przy odszukwaniu dzieł sztuki ukrytych w Gdańsku i okolicach. Na podstawie wywiezionych materiałów, które zgromadził podczas inwentaryzacji zabytków gdańskich, Drost opracował pięciotomową publikację poświęconą gdańskim kościołom (Bau- und Kunstdenkmäler des deutschen Osten), wydaną w latach 1957–1972. Po wyjeździe do Niemiec w 1946 wykładał historię na uniwersytetach w Tybindze, Sztokholmie i Uppsali. W 1964 roku otrzymał nagrodę im. Georga Dehio za całokształt pracy naukowej.
Kustosze
Eugen Troschel (1802 Gdańsk – 1884 Gdańsk)
Uczył się w Królewskiej Szkole Sztuk Pięknych, w latach 1829–1832 studiował w ASP w Berlinie. Od roku 1842 udzielał w Gdańsku prywatnych lekcji rysunku, a od 1856 do wiosny 1879 pracował jako nauczyciel rysunku w Gimnazjum Miejskim i w miejskiej szkole średniej dla dziewcząt. Specjalizował się w twórczości portretowej. Od roku 1846 brał udział w wystawach Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, którego był członkiem. W gabinecie rycin PAN Biblioteki Gdańskiej i Muzeum Narodowego w Gdańsku znajdują się litografie przedstawiające widoki Jaśkowej Doliny, Nowego Portu, Oliwy oraz Oruni, które zostały wykonane według malarskich pierwowzorów Troschela. Portret Marii Hein autorstwa Troschela (MNG/SD/235/M) znajduje się w muzeum do dzisiaj. W 1872 roku, zaraz po otwarciu Muzeum Miejskiego w Gdańsku, słynna kolekcja Jakoba Kabruna, licząca 304 płótna i niemal 8800 rysunków i rycin, przeniesiona z ulicy Ogarnej, gdzie dotychczas była eksponowana w siedzibie Akademii Handlowej, stała się częścią muzealnego zbioru. Otrzymała jednak osobną podmiotowość prawną z własnym funduszem zakupowym i opiekunem. Z ramienia Fundacji Kabrunowskiej zbiorem opiekował się Eugen Troschel.
Louis Sy (1815 Anklam – 1887 Gdańsk)
Artysta, konserwator i kustosz Muzeum Miejskiego w Gdańsku. Artystyczne wykształcenie zdobył w Berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych. Do Gdańska przybył w 1845 roku, gdzie zasłynął głównie jako malarz historyczny i twórca kopii (autor kopii Sądu Ostatecznego Hansa Memlinga, która znajduje się w Bazylice Mariackiej). W latach 1852-1863 współpracował z Wilhelmem Stryowskim i Alfredem Scherresem przy restauracji zniszczonych podczas wojen napoleońskich wnętrz w Dworze Artusa (prace te zostały skrytykowane przez Bernarda Schmida, generalnego konserwatora zabytków w Prusach Wschodnich). Przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. W dniu 5 kwietnia 1871 roku Luis Sy objął stanowisko kustosza i konserwatora zbiorów Muzeum Miejskiego. Otrzymał mieszkanie służbowe na terenie muzeum i 300 talarów rocznej pensji. W Muzeum Miejskim pracował do śmierci.
Paul Abramowsky (1892 Gdańsk – 1944)
Historyk sztuki i archeolog, studiował w Berlinie i Monachium, gdzie obronił doktorat. W 1913 roku został zatrudniony z Muzeum Miejskim na stanowisku asystenta. Służył na froncie I wojny światowej. Od 1922 roku pracował w Muzeum na stanowisku kustosza. W 1929 roku rozpoczął pracę w Śląskim Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu. W 1933 roku został jego dyrektorem.
Wilhelm Stryowski (1834 Gdańsk – 1917 Essen)
Artysta, pedagog, konserwator, kolekcjoner i kustosz Muzeum Miejskiego w Gdańsku. Naukę malarstwa rozpoczął w latach 1848-1850 w pracowni wuja, portrecisty Davida Carla Franza, od 1850 do 1852 roku kontynuował edukację w Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Johanna Carla Schultza. Po otrzymaniu stypendium Towarzystwa Pokoju studiował do 1856 roku w Düsseldorfie pod kierunkiem wybitnych malarzy romantycznych: Carla Friedricha Lessinga i Johanna Wilhelma Schirmera. Powrócił do Gdańska w 1858 roku. Dzięki znajomości z Rudolfem Freitagiem urządził sobie pracownię na krużgankach podupadłego klasztoru pofranciszkańskiego. W zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku znajduje się obraz Stryowskiego, na którym ukazane zostało wnętrze pracowni z postacią rzeźbiącego Freitaga. W 1867 roku, w związku z rozpoczęciem prac remontowych i przeznaczeniem budowli na cele muzealno-edukacyjne, Stryowski musiał opuścić pracownię. Powrócił tam w 1873 roku, zatrudniony jako wykładowca w Szkole Sztuk Pięknych i Rzemiosła Artystycznego, która po remoncie została umieszczona w zachodnim skrzydle klasztoru. W latach siedemdziesiątych XIX wieku rozpoczęła się kolekcjonerska pasja artysty. Po śmierci Louisa Sy, Zarząd Muzeum podczas posiedzenia w dniu 17 kwietnia 1888 roku zdecydował o zatrudnieniu na stanowisko kustosza i konserwatora Wilhelma Stryowskiego. Artysta otrzymał roczną pensję w wysokości 900 marek, służbowe mieszkanie po swoim poprzedniku i darmowy opał. Kustosz podlegał bezpośrednio Zarządowi Muzeum i był zobowiązany do wykonywania wszystkich jego poleceń. Do najważniejszych jego obowiązków należała opieka nad pomieszczeniami i zbiorami Muzeum, organizowanie wystaw i opracowywanie katalogu. Do jego zadań należała także dbałość o estetykę wnętrz i przylegających do muzeum terenów zielonych. Raz do roku musiał dokonywać przeglądu wszystkich obiektów, czyścić je i naprawiać ewentualne uszkodzenia. Kustoszowi przysługiwał ośmiodniowy urlop raz w roku. Zgromadzona za życia kolekcja Stryowskiego, w 1888 roku umieszczona w muzealnym mieszkaniu, była udostępniana zwiedzającym. Kolekcja artysty została zakupiona do zbiorów muzealnych w 1940 roku.
Pozostali pracownicy
Paul Haustein
konserwator dzieł sztuki, w latach 40. XX wieku brał udział w zabezpieczaniu i ewakuacji zabytków z Gdańska, zatrudniony przy wykonywaniu dokumentacji fotograficznej w Muzeum Miejskim w Gdańsku.
Paul Gronet
konserwator dzieł sztuki, w latach 40. XX wieku brał udział w zabezpieczaniu i ewakuacji zabytków z Gdańska, zatrudniony przy wykonywaniu dokumentacji fotograficznej w Muzeum Miejskim w Gdańsku.
Imgard Koska
historyczka sztuki, asystentka Willego Drosta, pracowała także przy sporządzaniu dokumentacji fotograficznej w Muzeum Miejskim w Gdańsku
Dorothea Hildebrandt
zatrudniona w latach 1942 – 1943, pracowała przy sporządzaniu dokumentacji fotograficznej w Muzeum Miejskim w Gdańsku